Υπερκοιλιακές Ταχυκαρδίες
Η ταχυκαρδία είναι μία διαταραχή κατά την οποία οι καρδιακές σφύξεις υπερβαίνουν τις 100 ανά λεπτό.
Αυτό μπορεί να οφείλεται σε φυσιολογικά αίτια, όπως: η έντονη σωματική δραστηριότητα, η ψυχική αναστάτωση και το στρες, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων καφεΐνης ή αλκοόλ, η λήψη φαρμακευτικής αγωγής με ορισμένα φάρμακα και η νόσηση από μία πυρετική λοίμωξη.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές καρδιακές παθήσεις που επηρεάζουν τον καρδιακό ρυθμό και κάνουν την καρδιά να πάλλεται ταχύτερα από το συνηθισμένο, με επεισόδια που μπορεί να διαρκέσουν από δευτερόλεπτα, έως και ώρες.
Ανάλογα με την προέλευση του αρρυθμιογόνου ερεθίσματος, οι ταχυκαρδίες διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις υπερκοιλιακές και τις κοιλιακές.
Οι υπερκοιλιακές ή κολπικές ταχυκαρδίες επηρεάζουν συχνά νέους και υγιείς ανθρώπους με παροξυσμικά επεισόδια, όπου η καρδιακή συχνότητα αρχίζει να αυξάνεται ξαφνικά στους 140 έως 300 παλμούς ανά λεπτό και μετά επανέρχεται στο φυσιολογικό παλμό. Μπορούν όμως να εμφανισθούν και σε άτομα με υποκείμενες καρδιακές παθήσεις προκαλώντας επιδείνωση της κλινικής εικόνας και γι’ αυτό θα πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα.
Οι υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες ξεκινούν από τους κόλπους της καρδιάς και ανάλογα με τον μηχανισμό τους διακρίνονται σε εστιακές ή επανεισόδου.
Συνήθεις μορφές των υπερκοιλιακών ταχυκαρδιών, αποτελούν: η κομβική ταχυκαρδία επανεισόδου (AVNRT), η κολποκοιλιακή ταχυκαρδία επανεισόδου AVRT και η κολπική ταχυκαρδία που θα τα αναλύσουμε παρακάτω. Η κολπική μαρμαρυγή (διαβάστε αναλυτικά εδώ) και ο κολπικός πτερυγισμός (διαβάστε αναλυτικά εδώ) έχουν υπερκοιλιακή προέλευση με σαφώς όμως χειρότερη πρόγνωση και διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση.
Ποια είναι τα συμπτώματα των υπερκοιλιακών ταχυκαρδιών
Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν ένα ή και περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:
-
Αίσθημα παλμών, φτερούγισμα στο στήθος με διάρκεια μερικών δευτερολέπτων έως ωρών
-
Δύσπνοια, πίεση στο στήθος ή και πόνο
-
Ζάλη ή και λιποθυμικό επεισόδιο
Ποια μπορεί να είναι τα αίτια των υπερκοιλιακών ταχυκαρδιών
Όπως προαναφέραμε οι υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες μπορεί να εμφανιστούν σε μία φαινομενικά υγιή καρδιά, μπορεί να εμφανιστούν και σε ασθενείς με υποκείμενο δομικό ή αρρυθμιολογικό υπόστρωμα. Σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει μια παθολογική αγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος της καρδιάς, ενώ πυροδοτικοί παράγοντες μπορούν να είναι: η έντονη σωματική δραστηριότητα, η ψυχική αναστάτωση και το στρες, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων καφεΐνης ή αλκοόλ, η λήψη φαρμακευτικής αγωγής ή μια λοιμώδης συνδρομή.
Διαγνωστικές εξετάσεις για την διερεύνηση των υπερκοιλιακών ταχυκαρδιών
-
Ηλεκτροκαρδιογράφημα 12 απαγωγών: αποτυπώνει τον ρυθμό και το πόσο γρήγορα ή αργά πηγαίνει η καρδιά μας. Συχνά αρκεί για να διαγνωσθεί ο τύπος της αρρυθμίας.
-
Φορητή συσκευή καταγραφής ρυθμού (Holter ρυθμού): χρησιμοποιείται σε περίπτωση που το ηλεκτροκαρδιογράφημα παρουσιάζεται φυσιολογικό και η υποψία για παθολογικό ρυθμό παραμένει.
-
Εμφυτεύσιμη συσκευή καταγραφής ρυθμού: χρησιμοποιείται όταν η εμφάνιση της αρρυθμίας γίνεται σε μεγάλα χρονικά διαστήματα μεγαλύτερα του ενός μήνα. Πρόκειται για μία πολύ μικρή συσκευή σε μέγεθος με όγκο 1,2 cc, η οποία εμφυτεύεται σε ελάχιστο χρόνο (1-2 λεπτά), αριστερά στο στέρνο και δεν απαιτείται νοσηλεία του ασθενούς (Διαβάστε αναλυτικά εδώ).
-
Δοκιμασία κόπωσης: βοηθάει στην ανίχνευση αρρυθμιών ειδικά όταν αυτές εμφανίζονται στην προσπάθεια.
-
Triplex καρδιάς: προσφέρει πληροφορίες όσον αφορά την λειτουργία των βαλβίδων αλλά και το πόσο καλά λειτουργία ως αντλία η καρδιά.
-
MRΙ καρδιάς: παρέχει περαιτέρω πληροφορίες όσον αφορά τη λειτουργικότητα και τη δομική σύσταση της καρδιάς.
-
Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη: είναι μία σημαντική ελάχιστα επεμβατική διαγνωστική μέθοδος που πραγματοποιείται από τον επεμβατικό ηλεκτροφυσιολόγο και περιλαμβάνει την μέτρηση παραγωγής και αγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και την προσπάθεια πρόκλησης της ταχυκαρδίας μέσω ηλεκτρικών ερεθισμάτων ώστε να διαγνωσθεί το ακριβές πρόβλημα. Ενδείκνυται όταν οι προαναφερόμενες εξετάσεις δεν έχουν οδηγήσει στην διάγνωση της αρρυθμίας και συμβάλει στον σχεδιασμό του θεραπευτικού πλάνου του ασθενούς. (Διαβάστε αναλυτικά εδώ).
Ποια είναι η αντιμετώπιση των υπερκοιλιακών ταχυκαρδιών
Ανάλογα τον τύπο της ταχυκαρδίας, την βαρύτητα της νόσου και τους εμπλεκόμενους μηχανισμούς που την προκαλούν, καθώς και την κλινική κατάσταση του ασθενούς, διαμορφώνεται και ο τρόπος αντιμετώπισης, που μπορεί να περιλαμβάνει:
-
Συντηρητική φαρμακευτική αγωγή και αλλαγές στον τρόπο ζωής για την σταθεροποίηση του καρδιακού ρυθμού και την βελτίωση και θεραπεία όλων των παραγόντων που τον επιβαρύνουν.
-
Θεραπεία κατάλυσης - Ablation που πραγματοποιείται από εξειδικευμένο καρδιολόγο και προσφέρει εξαιρετικά ποσοστά επιτυχούς αποκατάστασης. (Διαβάστε αναλυτικά για την κατάλυση - Ablation εδώ).
Κομβική Ταχυκαρδία Επανεισόδου AVNRT
Πρόκειται για την πιο συχνή παροξυσμική υπερκοιλιακή ταχυκαρδία. Εμφανίζεται όταν υπάρχουν δύο αγωγοί ρεύματος στον κολποκοιλιακό κόμβο, αντί για ένα και με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένα κύκλωμα επανεισόδου στη συγκεκριμένη περιοχή. Το ηλεκτρικό ρεύμα κατεβαίνει από τον ένα αγωγό και ανεβαίνει από τον άλλο δημιουργώντας μία επαναλαμβανόμενη κατάσταση με μεγάλη αύξηση των καρδιακών σφύξεων.
Η συχνότητα των σφύξεων κυμαίνεται από 140 εώς 280 παλμούς το λεπτό και ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται αίσθημα παλμών, ζάλη, δυσφορία στο στήθος και σπάνια συγκοπτικό επεισόδιο.
Η συντηρητική αγωγή περιλαμβάνει αντιαρρυθμικά φάρμακα (β-αναστολείς, αναστολείς των διαύλων ασβεστίου, κ.α.).
Ως θεραπεία εκλογής θεωρείται η κατάλυση της βραδείας οδού του κολποκοιλιακού κόμβου μέσω καθετήρα.
Η κατάλυση - Ablation γίνεται με υψίσυχνο ρεύμα ή με κρυοπηξία Cryoballoon, (διαβάστε για τις μεθόδους αναλυτικά εδώ) και τα ποσοστά επιτυχίας είναι μεγαλύτερα από 95%.
Σε ένα πολύ μικρό ποσοστό ασθενών, μπορεί να χρειαστεί εμφύτευση βηματοδότη.
Κολποκοιλιακή Ταχυκαρδία Επανεισόδου AVRT
Ο δεύτερος πιο συχνός τύπος υπερκοιλιακής ταχυκαρδίας. Σε αυτόν τον τύπο, υπάρχει δεύτερος αγωγός ρεύματος (παραπληρωματικό δεμάτιο). Στο κύκλωμα επανεισόδου που δημιουργείται, το ηλεκτρικό ρεύμα είτε κατεβαίνει μέσω του κολποκοιλιακού κόμβου στις κοιλίες και επιστρέφει πίσω στον κόλπο μέσω του παραπληρωματικού δεματίου (αποκεκρυμμένο δεμάτιο) είτε συμβαίνει το αντίστροφο με το ηλεκτρικό ρεύμα να ταξιδεύει προς τα κάτω από την παραπληρωματική οδό και να επιστρέφει μέσω του κολποκοιλιακού κόμβου (σύνδρομο προδιέγερσης ή σύνδρομο Wolff-Parkinson-White ).
Πιο σπάνια υπάρχει η πιθανότητα το παθολογικό αυτό κύκλωμα να περιλαμβάνει πάνω από ένα παραπληρωματικό δεμάτιο. Αυτό το κύκλωμα συνεχίζεται μέχρι να διακοπεί και να σταματήσει η ταχυκαρδία. Αυτός ο τύπος SVT είναι ελαφρώς πιο κοινός σε νεότερες γυναίκες και παιδιά.
Τα συμπτώματα της κολποκοιλιακής ταχυκαρδίας είναι οι αυξημένες σφύξεις μεταξύ 200 και 300 παλμών το λεπτό, το αίσθημα παλμών, η δυσφορία ή και πόνος στο στήθος, η ζάλη και η συγκοπή.
Η κολποκοιλιακή ταχυκαρδία έχει μία σπάνια πιθανότητα να εκφυλισθεί σε κοιλιακή μαρμαρυγή στην περίπτωση του συνδρόμου Wolff-Parkinson-White, γι΄αυτό και μπορεί να είναι αιτία αιφνίδιου καρδιακού θανάτου.
Στη συντηρητική αντιμετώπιση της νόσου και ανάλογα την βαρύτητα της περιλαμβάνεται η αγωγή με β-αναστολείς, αναστολείς των διαύλων ασβεστίου κ.α.
Ως θεραπεία εκλογής για την αποτελεσματική και οριστική της αντιμετώπιση θεωρείται η κατάλυση του παραπληρωματικού δεματίου, που ανάλογα με την θέση του προσφέρει ποσοστά επιτυχίας από 90 έως 99%.
Η ελάχιστα επεμβατική αντιμετώπιση με κατάλυση - ablation αποτελεί τη θεραπεία επιλογής για την αντιμετώπιση των κολποκοιλιακών ταχυκαρδιών επανεισόδου και προτείνεται για όλους τους ασθενείς. (Διαβάστε αναλυτικά για την επέμβαση εδώ).
Κολπική Ταχυκαρδία
Σε αυτόν τον τύπο υπερκοιλιακής ταχυκαρδίας συνήθως δεν υπάρχει κύκλωμα επανεισόδου, αλλά μια μικρή ομάδα κυττάρων στους κόλπους αρχίζει να πυροδοτεί , προκαλώντας τον γρήγορο καρδιακό παλμό.
Συναντάται πιο συχνά σε ασθενείς με υποκείμενα καρδιακά νοσήματα. Αντιαρρυθμικά φάρμακα όπως οι β-αναστολείς ή οι αναστολείς του ασβεστίου και η αντιμετώπιση της υποκείμενης μυοκαρδιακής βλάβης αποτελούν θεραπευτικές επιλογές.
Η θεραπεία με κατάλυση έχει ένδειξη στην πλειοψηφία των περιπτώσεων με εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας.
Οι υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες μπορούν να διαγνωστούν και να αντιμετωπιστούν επιτυχώς και με ασφάλεια.
Οι ασθενείς που έχουν συμπτώματα ταχυκαρδίας, θα πρέπει να οδηγηθούν στον ειδικό αρρυθμιολόγο ο οποίος γνωρίζει όλες τις προσήκουσες λύσεις για την αναχαίτιση και την αποτελεσματική της θεραπεία. Μετά από την συσσώρευση γνώσης και εμπειρίας ετών στην διάγνωση και αντιμετώπιση των αρρυθμιογόνων παθήσεων της καρδιάς, προτείνω σε κάθε ασθενή να επικοινωνήσει μαζί μου ώστε να σχεδιάσουμε το θεραπευτικό του πλάνο που θα του προσφέρει αποτελεσματική και οριστική λύση στην πάθηση του.
Μπορείτε να κλείσετε ραντεβού στο τηλ. 210 4809319 ώστε να σας ενημερώσω πληρέστερα για για τις υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες και να σας απαντήσω σε όλες σας τις απορίες.
Κοσσυβάκης Χαράλαμπος MD, PhD
Καρδιολόγος - Επεμβατικός Αρρυθμιολόγος - Ηλεκτροφυσιολόγος